Heb je 'For Forest' voorbij zien komen? Verschillende media berichtten erover; voor dit kunstwerk plantte de Zwitserse kunstenaar Klaus Littmann 299 bomen in een voetbalstadion. Ja, in een voetbalstadion, zie de foto. Ik las het artikel in de Volkskrant (17 september 2019, geschreven door @SterreLindhout) en verbaasde me erover. Over het idee: hoe komt je erop om dit te doen? Over de titel: 'For Forest, the unending attraction of nature'. En over het effect: sommigen halen hun schouders op, anderen raken ontroerd. En toen kwam ook Joni Mitchell er nog bij.

Littmann vertelt dat hij geïnspireerd raakte door de tekening 'Die unendlichen Anziehungskraft der Natur' van schilder en architect Max Peintner, zie de foto, een door Littmann bewerkte versie. Zowel de tekening als Littmann’s project zijn intrigerend: ik kan me voorstellen dat met de oprukkende steden en het steeds verder in de verdrukking komen van planten en dieren het doemscenario opduikt van natuur dat als iets bijzonders tentoon wordt gesteld. Dat ondanks alle vernietiging natuur toch altijd een oneindige aantrekkingskracht zal blijven uitoefenen op de mens. Dat is niet zo vreemd, natuurlijk, want natuur zit in ons, we zijn er onderdeel van. Zo voelt niet iedereen het, blijkt uit het artikel van Lindhout. Littmann vertelt haar dat sommige fans van de lokale voetbalclub, die de thuiswedstrijden tijdelijk elders speelt, het hem zeer kwalijk nemen dat hij ‘hun’ grasmat in beslag heeft genomen. Andere mensen laat het hele project geheel koud en weer anderen zijn ontroerd. Een mevrouw voelt zich door de bomen overigens niet zozeer meer verbonden met de natuur, maar wel met het bouwwerk. Bij mijzelf merk ik dat de tribunes en de stadionmuren me raken. Net zoals natuurgebieden waar een fysiek hekwerk omheen staat, me raken. Die omheining geeft té nadrukkelijk de begrenzing aan: natuur tot hier en niet verder.

Littmann’s project is gratis te bezoeken. Dat geldt lang niet altijd voor kunst. En wereldwijd gezien geldt het ook niet altijd voor natuurgebieden en nationale parken. Als 'fees' nodig zijn om de natuur te bezoeken, sluit je direct een groep mensen buiten, los van die hekwerken, en dat is jammer. Tegelijkertijd vragen infrastructuur, faciliteiten en beheer wel om structurele beschikbaarheid van geld en middelen. En het is bekend dat alles wat níet gratis is, ook gevoelsmatig in waarde stijgt. Een vriend kwam met Joni Mitchell’s 'Big yellow taxi' op de proppen:

They took all the trees
Put’ em in a tree museum
And they charged the people
A dollar and a half just to see ‘em

Don't it always seem to go
That you don’t know what you’ve got
Till it’s gone
They paved paradise
And put up a parking lot

Goed dat Littmann zoveel mensen raakt.